Token vs Equity: Quyền Sở Hữu Chuỗi

Cuộc Cân Bằng Lớn: Từ Hype ICO đến Thiết Kế Dựa trên Chuỗi

Hãy thẳng thắn: năm 2017 giống như thời kỳ Hoang dã của crypto. Chúng ta bán token như cổ phiếu, hứa hẹn bùng nổ và thế giới phi tập trung. Rồi SEC xuất hiện với kiểm định Howey, và bất kỳ token nào cũng trở thành chứng khoán. Phập—giấc mơ phi tập trung sụp đổ trước thực tế pháp lý.

Tôi đã thấy nhiều startup chuyển từ bán token công khai sang vòng gọi vốn tư nhân chỉ để tránh sự giám sát. Nhưng nghịch lý ở đây là: chúng ta đã đánh đổi tính phi tập trung thật sự vì một màn trình diễn tuân thủ.

Quyền Lợi Trên Chuỗi ≠ Kiểm Soát Ngoài Chuỗi

Ý tưởng đột phá không mới—nhưng giờ đây đang dần phổ biến: token nên sở hữu những gì nằm trên chuỗi; cổ phần nên sở hữu những gì nằm ngoài chuỗi.

Đây không chỉ là chữ nghĩa—đó là logic kiến trúc.

Khi bạn tiêu hủy phí qua EIP-1559 hoặc định hướng lợi nhuận DeFi trực tiếp vào quỹ tài chính trên chuỗi, bạn đang tạo ra quyền kinh tế thực sự gắn với mã nguồn—không phải lời hứa trong bản ghi nhớ của đội ngũ.

Đây không phải là chứng khoán—đó là giấy tờ sở hữu hạ tầng kỹ thuật số.

So sánh với FTT hay các token do công ty hậu thuẫn: giá trị của chúng biến mất nếu công ty mẹ sụp đổ. Đó không phải là sở hữu—mà là phụ thuộc.

Bẫy DAO và Vì Sao Quản trị Tối thiểu Thắng Thế?

Chúng ta từng tin rằng quản trị qua bỏ phiếu token là con đường dẫn đến phi tập trung. Nhưng hãy đối diện thực tế: phần lớn người tham gia chẳng quan tâm đến việc nâng cấp tham số rủi ro hay thiết lập mô hình phí.

Tôi từng phân tích 20 DAO lớn. Chỉ có 3% cử tri tham gia quyết định cốt lõi. Phần lớn chỉ là người nắm giữ thụ động, chờ giá tăng—not đóng góp chính sách.

Vậy tại sao buộc mọi người ra quyết định khi tự động hóa có thể làm tốt hơn?

Xuất hiện mô hình ‘con người ở rìa’: dùng quản trị chỉ khi cần thiết—ví dụ như ủy quyền cập nhật khẩn cấp hoặc phân bổ quỹ từ kho bạc.

Các công cụ như BORG và DUNA Wyoming cho phép xây dựng pháp nhân nơi người sở hữu token có trách nhiệm hữu hạn và quyền lực thực sự—không còn vô tận kiện tụng về ai sở hữu cái gì nữa.

Mô Hình Tài Sản Đơn Nhất: Một Token, Không Cổ phần, Không Lo Toan?

Một số nhà phát triển đang đi theo hướng toàn bộ tài sản đơn nhất: không cổ phần, không cổ phần founder, chỉ một hệ thống điều hành hoàn toàn trên chuỗi. Morpho dẫn đầu xu hướng này—not vì họ cực đoan, mà vì họ loại bỏ nhiễu loạn.

Mô hình của họ? Một tổ chức phi lợi nhuận (tương tự DUNA) ra mắt protocol—with toàn bộ quyền kiểm soát được chuyển giao ngay từ đầu. Theo đó họ hoạt động như nhà cung cấp dịch vụ theo hợp đồng—đồng thời giữ nguyên quyền sở hữu hoàn toàn trên chuỗi. Không họp IR. Không bảng cap rối rắm với các mốc vesting phức tạp. Chỉ có mã nguồn sạch sẽ và động lực rõ ràng: The more users engage with the protocol, the more value accrues directly to token holders through automated mechanisms—not diluted by corporate interests. Theo dõi mô hình này để tránh sai lầm kiểu FTT – nơi giá trị token phụ thuộc hoàn toàn vào hoạt động tập trung – đó vẫn là chứng khoán giấu mặt – và SEC hiểu rõ hơn cả chúng ta.